DC en Betonrot

18 januari, 2021

Als we niet opletten, wordt DC-lekstroom[1] een groot probleem. DC-lekstroom veroorzaakt corrosie (roest) en kan in gebouwen de bewapening en kan bij PV velden dichtbij liggende ondergrondse infrastructuur aantasten. Een potentiële tijdbom.


Wat is het probleem?

Doordat we steeds meer “all-electric” gaan en doordat er een verschuiving plaats vindt van wisselspanning (AC) naar gelijkspanning (DC), neemt het risico van corrosie van bijvoorbeeld wapening van beton toe. In DC speelt dit probleem meer dan in AC omdat de stroomrichting in AC van nature steeds wisselt (frequentie) en in DC gaat de stroom maar één kant op. Door die wisseling van richting in AC heft de lekstroom zichzelf als het ware op. DC lekstromen kunnen zowel in DC als in AC installaties voorkomen.
De standaardoplossing is een aardlekschakelaar. Als de (lek)stroom boven de 6mA komt, schakelt de installatie zichzelf uit.

Probleem opgelost zou je zeggen, maar wat gebeurt er als de lekstroom langdurig net onder die 6mA blijft?[2]

Rol aardlekschakelaar:

Een type B aardlekschakelaar meet de lekkage van stroom en schakelt de installatie uit als de lekkage boven een ingestelde waarde (6mA) komt. De rol is de installatie uitschakelen en dan het probleem detecteren en oplossen. Omdat lekstroom vaak niet boven de 6mA komt, “wijst” de aardlekschakelaar je niet op lekstroom. Je komt pas achter dit probleem als het te laat is. Dus is het nodig lekstroom eerder dan de aardlekschakelaar aangeeft op te merken. Met de toename van DC-gebruikers (producten) en DC installaties neemt dit probleem toe. Het wordt pas, net als bij betonrot, zichtbaar als er een gebouw (deels) instort

Wiens probleem is dit?

Dat is een goede en terechte vraag. De vraag stellen is makkelijker dan beantwoorden. Het lijkt nu wel het probleem van niemand. Maar we hebben er wel met z’n allen mee te maken. Wat als een parkeergarage instort door betonrot, veroorzaakt door de laadinfrastructuur. Dan zijn de rapen gaar. Een probleem zonder eigenaar maar er zijn wel partijen die er nu aandacht aan moeten geven.

Wat is het probleem?

De bewapening van gebouwen maar ook de ondergrondse infrastructuur zoals kabels en leidingen te dicht in de buurt van PV-velden wordt aangetast door DC lekstromen. Die stroom wordt geleid door metaal. Bijvoorbeeld betonbewapening. Daardoor corrodeert (roest) dit metaal langzaam en wordt de bewapening opgelost[3].

Populair gezegd: betonrot.

Voor wie is dit een probleem?

Voor alle gebouweigenaren waarin adapters of laders in gebruik zijn. Door de toename van elektronisch vervoer (EV) neemt dit potentiële probleem gigantisch toe. Doordat we allemaal gasloos/all-elektric gaan, neemt dit probleem voor gebouwen toe.


[1] Lekstroom: het lekken van spanning of het lekken van stroom. Normaal gesproken wordt dit voorkomen door isolatie. Als er meer stroom de installatie ingaat dan er uitkomt, is er sprake van lekstroom.

[2] Zie: https://www.installatiejournaal.nl/beveiliging/artikel/2020/09/zwerfstromen-uit-laadpunten-kunnen-betonijzer-aantasten-10111274?_ga=2.135447672.83612061.1609959054-1167025877.1609959054

[3] Een lekstroom van 1A lost per jaar 9,1kg ijzer op.

Oppassen dus.

Oplossing:

Er zijn grofweg twee oplossingsrichtingen. De eerste is lekstromen voorkomen en de tweede is, als er lekstromen zijn om de elektrische installatie dan tegenstromen te laten geven die de lekstroom neutraliseert.

Lekstromen voorkomen: Dit betekent dat producten lekstroom loos ontworpen moeten worden. Dit hoeft nu niet, er zijn geen normen die dit voorschrijven. Dit wordt ook lastig bij producten van Alibaba-achtigen.

Als je die apparaten al hebt, kan je in het installatieontwerp tegenstromen van precies dezelfde waarde gaan sturen, maar dit kost geld (net als productontwerp aanpassen).

Om dit te stimuleren zijn normen nodig. Zowel product- als installatienormen.

Wat moet er gebeuren?

  • Creëer urgentie
  • Breng de problematiek in kaart door middel van onderzoek
  • Stel normen op voordat het probleem te groot is
  • Organiseer gebouw inspecties

Wie moet er in actie komen:

  • Normontwikkelaars zoals NEN en IEC (installatie- en productnormen)
  • Ontwikkelaars en producenten van installatiecomponenten en omvormers (lekstroomloos ontwerpen)
  • Overheid (creëren urgentie en stimuleren om het op te lossen)

Samengevat:

DC-Lekstroom veroorzaakt betonrot. Dat is een potentieel probleem. Lekstroom is tot nu toe geen onderdeel van het product- en installatieontwerp. Het is nu een probleem van iedereen, dus van niemand. Het probleem heeft urgentie en een eigenaar nodig.